परीक्षाहरूको बेला अय्यूबको मानवताका प्रकटीकरणहरू (परीक्षाहरूको अवधिमा अय्यूबद्वारा प्रदर्शित सिद्धता, इमानदारिता, परमेश्‍वरप्रतिको डर, र दुष्टताबाट अलग बस्‍ने आचरण)

जब अय्यूबले तिनको सम्पत्ति चोरी भएको, तिनका छोराछोरीहरूले आफ्नो ज्यान गुमाएका अनि तिनका नोकरहरू मारिएका खबर सुने तब तिनले यस्तो प्रतिक्रिया दिए: “त्यसपछि अय्यूब उठे, आफ्‍नो खास्टो च्याते, आफ्‍नो कपाल खौरे, भूँइमा लम्पसार परे र आराधना गरे” (अय्यूब १:२०)। यी वचनहरूले हामीलाई एउटा तथ्य बताउँछ: यो खबर सुनेपछि, अय्यूब डरले थरथर काँपेनन्, तिनी चिच्याएनन् वा समाचार ल्याउने नोकरहरूलाई दोष लगाएनन्, तिनले अपराध भएको घटनाको अनुसन्धान गरेर वास्तवमा के भएको थियो सो पत्ता लगाउन जाँचबुझ गर्नु त परै जाओस्। तिनले आफ्नो सम्पत्ति गुमाएकोमा कुनै पीडा वा अफसोस प्रकट गरेनन्, न त आफ्ना छोराछोरी र प्रियजन गुमाएकोले तिनी आँसुमा नै डुबे। त्यसको विपरीत, तिनले आफ्नो खास्टो च्याते, र कपाल खौरी भुइँमा घोप्टो परेर आराधना गरे। अय्यूबका व्यवहारहरू कुनै साधारण मानिसका जस्ता छैनन्। ती व्यवहारले धेरै मानिसहरूलाई अन्योलमा पार्छन्, र तिनीहरूले आफ्नो हृदयभित्र अय्यूबलाई तिनको “कठोरता” का लागि गाली गर्छन्। अचानक आफ्नो सम्पत्ति गुमाउँदा, सामान्य मानिसहरू अत्यन्तै दुःखी वा निराश देखिन्छन् वा कतिपय मानिसहरू भने गहिरो उदासीनतामा पनि पर्न सक्छन्। किनकि मानिसहरूको हृदयभित्र तिनीहरूको सम्पत्तिले जीवनभरिको परिश्रमको प्रतिनिधित्व गर्छ—त्यसैमा तिनीहरूको अस्तित्व निर्भर हुन्छ, त्यसैको आशाले तिनीहरूलाई जीवित राख्छ; तिनीहरूले सम्पत्ति गुमाउनु भनेको तिनीहरूको परिश्रम व्यर्थ हुनु हो, तिनीहरू आशाविहीन हुनु हो, र तिनीहरूको भविष्य नै नहुनु हो। कुनै पनि सामान्य व्यक्तिसँग आफ्नो सम्पत्तिप्रति यस्तै मनोवृत्ति हुन्छ र त्योसित उसको घनिष्ठ सम्बन्ध हुन्छ, र मानिसहरूका नजरमा सम्पत्तिको महत्त्व पनि यस्तै हुन्छ। त्यसैले, धेरैजसो मानिसहरू अय्यूबले आफ्नो सम्पत्ति गुमाउँदा पनि उदासीन मनोवृत्ति देखाएकोले अलमल्ल पर्छन्। आज, हामी अय्यूबको हृदयभित्र के भइरहेको थियो भन्‍ने कुरा व्याख्या गरी यी सबै मानिसहरूले महसुस गरेका भ्रमहरूलाई हटाउनेछौं।

सामान्य ज्ञानले के भन्छ भने, परमेश्‍वरले यस्तो प्रशस्त सम्पत्ति दिनुभएकोले यी सम्पत्तिहरू गुमाउँदा अय्यूबले परमेश्‍वरको सामु लज्‍जित महसुस गर्नुपर्नेथ्यो, किनकि तिनले ती कुराको हेरचाह वा रेखदेख गरेनन्; परमेश्‍वरले तिनलाई दिनुभएको सम्पत्ति तिनले सम्हालेर राखेनन्। यसैले जब तिनले आफ्नो सम्पत्ति चोरी भएको सुने, त्यसबेला पहिलो प्रतिक्रियास्वरूप तिनले घटनास्थल गएर चोरी भएका सबै चीजबीजको सूची बनाउने र परमेश्‍वरसामु स्वीकार गर्ने कार्य गर्नुपर्थ्यो ताकि तिनले फेरि एकचोटि परमेश्‍वरका आशिष्‌हरू प्राप्त गरून्। तर अय्यूबले त्यसो गरेनन्, र तिनले त्यसो नगर्नुका आफ्नै स्वाभाविक कारणहरू थिए। अय्यूबले आफ्नो हृदयमा यो विश्‍वास गरेका थिए कि तिनीसँग भएका सबै थोक परमेश्‍वरले दिनुभएको थियो र ती तिनको आफ्नै परिश्रमका फल थिएनन्। त्यसैले तिनले ती आशिष्‌हरूलाई फाइदा उठाउनुपर्ने पूँजीको रूपमा लिएनन्, बरु यसको सट्टा तिनले सम्पूर्ण शक्ति लगाई आफ्नो जिउने सिद्धान्तलाई त्यही मार्गमा आधारित गरे जुन मार्गलाई तिनले पालन गर्नुपर्थ्यो। तिनले परमेश्‍वरका आशिष्‌हरूको कदर गरे अनि तिनका लागि उहाँलाई धन्यवाद दिए, तर तिनी आशिष्‌हरूद्वारा मोहित भएनन्, न त तिनले ती अझै बढी प्राप्त गर्न नै प्रयास गरे। सम्पत्तिप्रति तिनको मनोवृत्ति यस्तै थियो। तिनले न त आशिष् प्राप्त गर्नका लागि केही गरे, न त परमेश्‍वरका आशिष्‌हरूको कमी हुन्छ वा ती गुमाउनुपर्छ भनेर नै चिन्ता वा लोभ नै गरे; तिनी न त परमेश्‍वरका आशिष्‌हरूको कारण उग्र रूपमा उत्तेजित हुँदै खुसी भए, न त बारम्बार आशिष्‌ पाएको कारण तिनले परमेश्‍वरको मार्गलाई बेवास्ता गर्ने वा परमेश्‍वरको अनुग्रहलाई बिर्सने कार्य नै गरे। आफ्‍नो सम्पत्तिप्रति अय्यूबले देखाएको मनोवृत्तिले मानिसहरूसामु तिनको वास्तविक मानवता प्रकट गर्छ: पहिलो कुरा, अय्यूब लोभी थिएनन्, र आफ्नो भौतिक जीवनमा तिनले अपेक्षाहरू गर्दैनथिए। दोस्रो कुरा, अय्यूबले कहिल्यै पनि आफूसँग भएका सबै थोक परमेश्‍वरले खोस्‍नुहुनेछ भनी चिन्ता वा डर मानेनन्, जुन तिनको हृदयमा भएको परमेश्‍वरप्रतिको आज्ञाकारिताको मनोवृत्ति थियो; अर्थात्, परमेश्‍वरले कहिले खोस्‍नुहुन्छ, वा उहाँले खोस्‍नुहुन्छ कि हुन्‍न भन्‍नेबारेमा कहिल्यै कुनै अपेक्षा वा गुनासो गरेनन्, र त्यसो गर्नुको कारण पनि सोधेनन्, केवल परमेश्‍वरको बन्दोबस्तहरू मात्र पालन गर्न खोजे। तेस्रो कुरा, तिनले आफ्नो सम्पत्ति आफ्नै परिश्रमबाट आएको हो भनी कहिल्यै विश्‍वास गर्दैनथे, बरु परमेश्‍वरले दिनुभएको हो भन्‍ने ठान्थे। परमेश्‍वरमाथिको अय्यूबको विश्‍वास यस्तै थियो र यो तिनको दृढ निश्‍चयताको सङ्केत हो। के अय्यूबको मानवता र तिनको दैनिक सच्‍चा खोज यी तीन-बुँदे सारांशमा स्पष्ट भएका छन्? अय्यूबको मानवता र खोज तिनले आफ्नो सम्पत्ति गुमाउनुपर्दा पनि तिनको शान्त आचरणको अभिन्‍न हिस्‍साको रूपमा रहेका थिए। तिनको दैनिक खोजको कारणले गर्दा नै परमेश्‍वरका जाँचहरू आएको समयमा अय्यूबमा यसो भन्‍न सक्‍ने कद र दृढ विश्‍वास थियो, “यहोवाले दिनुभयो र यहोवाले नै लानुभएको छ; यहोवाको नाउँको प्रशंसा होस्,” यी वचनहरू रातारात प्राप्त भएका थिएनन्, न त ती अय्यूबको दिमागमा अचानक देखा परेका नै थिए। ती त तिनले धेरै वर्ष जीवन अनुभव गर्ने क्रममा देखेका र प्राप्त गरेका कुराहरू थिए। परमेश्‍वरका आशिष्‌हरू मात्र खोज्ने र परमेश्‍वरले उनीहरूबाट खोस्‍नुहोला भनी डराउने, त्यसरी खोसिएको मन नपराउने र त्यसबारेमा गुनासो गर्ने सबै मानिसहरूको तुलनामा, के अय्यूबको आज्ञाकारिता एकदमै वास्तविक छैन र? परमेश्‍वर हुनुहुन्छ भनेर विश्‍वास गर्ने, तर परमेश्‍वरले सबै थोकमाथि शासन गर्नुहुन्छ भनी विश्‍वास नगर्नेहरूको तुलनामा, के अय्यूबमा ठूलो इमानदारिता र सोझोपन छैन र?

अय्यूबको तर्कसङ्गतता

अय्यूबका वास्तविक अनुभवहरू र तिनको सोझोपन र इमानदार मानवताको अर्थ के हो भने, तिनले आफ्नो सम्पत्ति र आफ्ना छोराछोरीहरू गुमाउँदा सबैभन्दा तर्कसंगत निर्णय र छनौट गरे। त्यस्ता तर्कसंगत छनौटहरू तिनको दैनिक खोज र तिनले आफ्नो दैनिक जीवनको समयमा थाहा पाएका परमेश्‍वरका कार्यहरूबाट अलग गर्नै नसकिने थिए। अय्यूबको इमानदारिताले तिनलाई सबै थोकमाथि यहोवाको हात छ भनी विश्‍वास गर्न सक्षम बनायो। तिनको विश्‍वासले तिनलाई सबै कुरामाथि यहोवा परमेश्‍वरको सार्वभौमिकता छ भन्‍ने तथ्यबारे थाहा दिलायो; तिनको ज्ञानले तिनलाई यहोवा परमेश्‍वरको सार्वभौमिकता र प्रबन्धहरू पालन गर्न इच्छुक र सक्षम बनायो; तिनको आज्ञाकारिताले तिनलाई यहोवा परमेश्‍वरसित झन्‍झन् साँचो रूपमा डराउन समर्थ तुल्यायो; तिनको डरले दुष्टताबाट अलग बस्‍ने तिनको कार्यलाई झन्-झन् वास्तविक बनायो; अन्त्यमा, अय्यूब सिद्ध भए किनकि तिनी परमेश्‍वरसँग डराउँथे र दुष्टताबाट अलग बस्थे; तिनको सिद्धताले तिनलाई ज्ञानी बनायो र तिनलाई अत्याधिक तर्कसङ्गतता दिलायो।

हामीले यो “तर्कसंगत” भन्‍ने शब्दलाई कसरी बुझ्नुपर्छ? यसको शाब्दिक अर्थ राम्रो चेतनामा हुनु, आफ्नो सोचविचारमा तार्किक र समझदार हुनु, बोलीवचन, व्यवहार र निर्णयमा चुस्त हुनु, र सही अनि स्थिर नैतिक मापदण्डहरू धारण गर्नु भन्‍ने हुन्छ। तैपनि अय्यूबको तर्कलाई भने यति सजिलै वर्णन गर्न सकिँदैन। यहाँ अय्यूबमा अत्याधिक तर्कसङ्गतता थियो भनेर भनिँदा, यो तिनको मानवता र परमेश्‍वरसामु तिनको आचरणको सम्बन्धमा भनिएको हो। अय्यूब इमानदार भएका हुनाले, तिनी परमेश्‍वरको सार्वभौमिकतामा विश्‍वास गर्न र यसलाई पालना गर्न सक्षम थिए जसले तिनलाई यस्तो अरू कसैले प्राप्त गर्न नसक्‍ने ज्ञान दियो, र यस ज्ञानले तिनलाई आफूमाथि आइलाग्‍ने कुराहरूलाई अझ राम्ररी पत्ता लगाउन, विचार गर्न, र परिभाषित गर्न सक्षम तुल्यायो, जसले तिनलाई के गर्नुपर्छ र कुन कुरा पक्रिनुपर्छ भनी सही र स्पष्ट रूपमा बुझ्न मदत गर्‍यो। भन्‍नुको अर्थ, तिनका वचनहरू, व्यवहार, तिनका कार्यपछाडिका सिद्धान्तहरू, र तिनको व्यवहारका आचार-संहिता नियमित, स्पष्ट, र विशिष्ट थिए, र ती अन्धाधुन्ध, आवेगपूर्ण वा भावनात्मक थिएनन्। तिनीमाथि जे आइपरे पनि त्यसप्रति कसरी व्यवहार गर्नुपर्छ सो तिनलाई थाहा थियो, जटिल घटनाहरूबीचको सम्बन्धलाई कसरी सन्तुलनमा राख्‍नुपर्छ भनी तिनले जान्दथे, र समात्‍नुपर्ने बाटोलाई कसरी समात्‍नुपर्छ भन्‍ने तिनलाई थाहा थियो, र अझ भन्‍ने हो भने, यहोवा परमेश्‍वरले दिनुहुँदा र लिनुहुँदा कस्तो व्यवहार गर्नुपर्छ भनेर तिनी जान्दथे। अय्यूबको तर्कसङ्गतता यही थियो। अय्यूब यस्तै तर्कसङ्गतताले सुसज्‍जित भएको कारण नै तिनले आफ्‍नो सम्पत्ति र आफ्‍ना छोराछोरी गुमाउँदा पनि यसो भन्‍न सके, “यहोवाले दिनुभयो र यहोवाले नै लानुभएको छ; यहोवाको नाउँको प्रशंसा होस्।”

—वचन, खण्ड २। परमेश्‍वरलाई चिन्‍ने विषयमा। परमेश्‍वरको काम, परमेश्‍वरको स्वभाव र परमेश्‍वर स्वयम् २